Öncelikle belirteyim, bu yazıdaki tüm ücretler binek otomobil için. Motosiklet, minibüs, karavan ve diğer taşıtlar için ücret tarifeleri farklılık gösteriyor.
27 Kasım’da başlayıp 9 Aralık’ta sona eren 5800 kilometrelik yolculuk için rota, yolların durumu ve maliyetler hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Rotamız aşağıdaki görseldeki gibi oldu:
Türkiye:
Arabayla Yurt Dışında Çıkmak: Gerekli Belgeler yazısında bahsettiğim üzere, Türkiye’den çıkmadan önce yapmanız gereken Uluslararası Sigorta (Yeşil Kart Sertifikası) için minimum harcama tutarı yaklaşık 300 TL (€47,25). Bu seyahat için sadece Schengen Vizesi yeterli, rotadaki her ülke ikinci bir vize gerekmeksizin bu vize ile sizi kabul ediyor.
İstanbul’un trafiğinden o kadar çekindik ki, yola sabah 6’da evden aç karna çıkıp, Esenyurt’a kadar durmadık. Esenyurt sonrası her kavşakta araç sayısı biraz daha azaldı ve iki saat içinde Edirne’ye ulaştık.
İstanbul Mahmutbey’den – Edirne’ye kadar 212 kilometre otoyol ücreti 14,75 TL tuttu. Ankara’dan yola başlıyorsanız 30 TL de Ankara – İstanbul otoyol ücreti var. İzmir’den yola çıkacaksanız uçakla gelin, yol çok pahalı 🙂
Türkiye’den çıkmadan yapmanız gereken bir diğer masraf da sene içinde 15 TL’den 50 TL’ye yükseltilen yurt dışı çıkış harç pulu almak. Eğer yola çıkarken almadıysanız sınırdan da alabilirsiniz. Bence mantıklı olan bu işi sınıra bırakmak yerine, yeşil kart sertifikasını alırken bankadan bunu da ödeyip makbuzu almanız. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) mobil uygulaması üzerinden de ödeme yapılabiliyor ama sisteme yansımama ihtimaline karşın bu seçeneği kullanmadık.
Bulgaristan:
Kapıkule Sınır Kapısı’ndan Bulgaristan’a, düşük sezon olması sebebiyle 5 dakikada geçtik. Sezon ne kadar düşük olursa olsun, sınır kapısına giden yolun sağ şeridinde kilometrelerce TIR kuyruğu göreceksiniz. TIR ve binek araçlar ayrı ayrı gişelerden işlem gördüğü için siz sol şeritten devam edin, onlara takılmayın.
Bulgaristan’ın ilk sürprizi aracınızı Türkiye’nin bütün mikroplarından arındıran, teknoloji harikası dezenfeksiyon hizmeti: €3. Bu para daha Bulgar sınır polisleriyle bile muhatap olunmadan veriliyor. Aracınızla -%99 ihtimalle- su fışkırtan iki hortumun arasından geçiyorsunuz veee mikroplardan arınmış oluyorsunuz. Nakit üç yurocuk, ya da 25 lira bırakıyorsunuz.
Dezenfeksiyon sadece Türkiye’den Bulgaristan’a girişte var. Bulgaristan’a Sırbistan’dan, Yunanistan veya Romanya’dan girenler için yok (şaka maka tüm bu sınır geçişlerini yapmışlığımız var, tecrübe konuşuyor).
Bulgaristan’da otoyollar için vinyet sistemi mevcut. Sınırdan Bulgaristan’a girer girmez de otoyol başlıyor. Bu yüzden vinyetinizi sınırı geçtikten hemen sonra sağda bulunan kulübeden almanızı tavsiye ederim. Ola ki gözden kaçırdınız ya da bu kulübe kapalı, paniğe lüzum yok. Yol üstündeki tüm akaryakıt istasyonlarında muhakkak vinyet satılır. İlk gördüğünüze girip alın. Kredi kartınızla ödeyebilirsiniz.
Bulgar vinyeti eskiden cama yapıştırma zorunluluğu bulunan bir sticker (etiket) şeklindeyken, 2019 ile birlikte elektronik ortama geçiş yapılmış. Artık sadece plakanız sisteme kaydediliyor, cama bir şey yapıştırmıyorsunuz. Sorun yaşama ihtimaline karşın yine de fişinizi vinyet geçerlilik süresi sonuna kadar saklayın.
Bulgaristan’da 5 çeşit vinyet var:
- Hafta sonu (Cuma 00:00 ile başlayıp, Pazar 23:59’da sona eren 3 günlük vinyet): 10 leva (€5,11)
- Haftalık: 15 leva (€7,66)
- Aylık: 30 leva (€15,32)
- Üç aylık: 54 leva (€27,59)
- Yıllık: 97 leva (€49,57)
İsterseniz vinyetinizi internetten de alabilirsiniz. Ama ben bunu birkaç sebepten ötürü tavsiye etmiyorum:
1) Gişeden almaya göre fiyat avantajı yok.
2) Planlarınız değişir, seyahatiniz iptal olursa boşuna para vermiş olursunuz.
3) İnternetten aldığınız vinyetin ödemesi sisteme yansımayabilir ya da geç yansıyabilir. Zaten bu ihtimal sitesinde bile belirtilmiş, en az 3 gün önceden almanız tavsiye ediliyor.
Bulgaristan vinyeti ile ilgili güncel bilgilere bu adresten ulaşabilirsiniz.
Otoyol Sofya’ya kadar sorunsuz ve manzarası güzel. Trakya’nın yemyeşil ovaları, ayçiçek tarları arasında yolun nasıl geçtiğini anlamıyorsunuz. Sofya’ya vardığınızda trafiğin durumuna göre navigasyon sizi şehrin kuzeyinden ya da güneyinden geçirebilir. Eğer çok yoğun trafik görünmüyor ise kuzeyini tercih edin, zira güney çevre yolu köy yolundan birazcık hallice. Sık sık trafik ışıkları, sağda solda bir sürü fabrika ve bunlara giren çıkan araçlar var. Yolun zemini de pek sağlıklı değil.
Sofya’dan çıktıktan sonra Sırbistan’a doğru yol; yer yer bölünmüş karayolu, yer yer duble yol, sınıra yaklaştıkça ise çift yönlü, tek gidiş tek geliş, aydınlatmasız bir yol. Sonlara doğru “Acaba doğru yolda mıyız, navigasyon mu sapıttı?” diye düşündüğümüz de oldu.
10 gün içinde Bulgaristan’ı iki kere geçişte;
Toplam yol: Yaklaşık 720 km
Yapılan harcama: €18,32 (Dönüşü 7 gün içinde yaparsanız ya da hafta sonuna denk getirirseniz daha az ödersiniz. Biz iki kere 1 haftalık vinyet satın aldık.)
Sırbistan:
Sırbistan’a, Bulgaristan sınırında bulunan Dimitrovgrad’dan giriş yaptık. Yine düşük sezon olmasından ötürü 5 dakikada sınırı geçtik.
Sırbistan’da da otoyol sınırdan hemen sonra başlıyor. Vinyet sistemi yok, otoyola giriş gişesinden bilet alıp, çıkış gişesinde ödeme yapıyorsunuz. Kredi kartınız ile de ödeme yapabilirsiniz. Temassız ödemek ciddi vakit kazandırıyor.
Dimitrovgrad’da girdiğiniz otoyolun ilk bölümü Niş (Niš) şehrinde sonlanıyor. Ödemeyi yaptıktan birkaç kilometre sonra diğer bir gişeden yine bilet alıp, otoyola devam ediyorsunuz. Sanırım otoyolu işleten firmalar farklı. Ya da Niş’in çevre yolu ücretsiz kullanılabilsin diye böyle bir uygulama yapmışlar. Aynısı Belgrad için de geçerli çünkü.
Niş’ten girdiğiniz yeni otoyol da Belgrad’ın girişinde sonlanıyor. Ödemenizi yapıp Belgrad trafiğinin tam ortasına dalıyor, bizim boğaz köprülerinden geçer gibi Sava nehri üzerindeki köprüden “karşıya” geçiyorsunuz. Şehirden çıktıktan bir süre sonra yine bilet alıyorsunuz. Sonrası Hırvatistan sınırına kadar yine otoyol.
Seyahatimiz boyunca geçtiğimiz ülkeler arasında, Avrupa Birliği’ne üye olamamış tek ülke Sırbistan olmasına rağmen yolları şaşırtıcı derecede yeni, düzgün ve uygun fiyatlıydı. Sadece Belgrad’ı transit geçerken biraz vakit kaybettik.
Sırbistan’ı boydan boya geçmek için ödenen otoyol ücretleri (tek yön):
- Dimitrovgrad – Niš: RSD210 (€2),
- Niš – Belgrad: RSD900 (€8),
- Belgrad – Adaševci: RSD410 (€3,50)
Ücret ve yol durumu ile ilgili güncel bilgilere buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca Putevi Srbije mobil uygulamasını da tavsiye ederim. Sırbistan’ın karayolları idaresinin resmi uygulaması.
Sırbistan’dan Hırvatistan’a gidiş ve dönüş için;
Toplam yol: Yaklaşık 900 km
Yapılması gereken toplam harcama: RSD3040 (€27)
Sırbistan’ın bu rota üzerinde Avrupa Birliği üyesi olmayan tek ülke olduğundan bahsetmiştim. Bulgaristan’dan Sırbistan’a geçtiğinizde Schengen bölgesinden de çıkmış oluyorsunuz. Eğer Schengen vizeniz tek girişli ise Sırbistan’dan Avrupa’ya doğru devam edemezsiniz. Dahası, Bulgaristan’a geri de dönemezsiniz (transit Bulgar vizeniz yoktur heralde). Üzülmeyin, Karadağ ya da Bosna Hersek üzerinden yüzerek ya da mülteci botlarıyla Türkiye’ye dönmek mümkün.
Hırvatistan:
Hırvatistan rota boyunca yollarına en çok para ödediğimiz ülke oldu. Ülkede vinyet sistemi yok; Sırbistan’da olduğu gibi giriş gişesinden bilet alıp, çıkış gişesinde ödeme yapıyorsunuz. Yine kredi kartınız ile, temaslı ya da temassız ödeme yapabilirsiniz.
Sırbistan – Hırvatistan sınır geçişi de yine 5 dakikadan fazla sürmedi.
Hırvatistan’dan Slovenya’ya gidişte Zagreb’den sonra Ljubljana’ya doğru devam ederken, Slovenya’dan Hırvatistan’a dönüşte Maribor üzerinden Zagreb’e ulaştık. Bu yüzden gidiş ve dönüş için farklı ücretler çıktı. Her ikisi için de kendi tecrübemize göre maliyetleri yazayım. Biz bir iki kere otoyoldan çıkıp aynı gişeden geri girdik; sizin gir/çık sayınız daha az olursa ödeyeceğiniz tutar -belki- biraz düşebilir.
Gidiş (Sırbistan sınırından, Ljubljana’ya giden yoldaki sınır kapısına doğru):
Toplam yol: Yaklaşık 300 km
Yol ücreti: 135 HRK (€18,15)
Sırbistan sınırı – Slavonski Brod: 41 HRK (€5,51)
Slavonski Brod – Zagreb: 87 HRK (€11,70)
Zagreb – Slovenya Sınırı (Ljubljana’ya doğru): 7 HRK (€0,94)
Dönüş (Maribor’a giden sınır kapısından, Sırbistan sınırına kadar):
Toplam yol: Yaklaşık 350 km
Yol ücreti: 156 HRK (€20,98)
Slovenya sınırı (Maribor’dan gelen yol) – Zagreb: 48 HRK (€6,46)
Zagreb – Humpolec: 12 HRK (€1,61)
Humpolec – Slavonski Brod: 55 HRK (€7,40)
Slavonski Brod – Sırbistan Sınırı: 41 HRK (€5,51)
Hırvatistan’dan Slovenya’ya gidiş ve dönüş için;
Toplam yol: Yaklaşık 650 km
Yol ücreti: 291 HRK (€39,13)
Slovenya:
Girmesi ve çıkması en sorunlu ülke bizim için Slovenya oldu. Bunun sebebi şu; her ne kadar Bulgaristan ve Hırvatistan (hatta bu rotada olmayan Romanya) Avrupa Birliği üyesi olsalar da, Schengen bölgesine dahil değiller. Kafanız karışmasın, Schengen Vizesi ile bu ülkelere gidebilirsiniz ama Avrupa Birliği’nin sınır kontrolsüz, tek bir ülkeymiş gibi hareket etmeye başladığı nokta Slovenya – Macaristan – Polonya’nın hattının doğu sınırları. Bu ülkelerden itibaren hiçbir sınır kontrolü ile karşılaşmıyorsunuz; Avusturya, Almanya, Çekya… istediğiniz gibi girin çıkın, çoğu zaman farketmezsiniz bile yeni bir ülkeye girdiğinizi.
Hırvatistan’dan Slovenya’ya geçişimiz 15 dakika, bir pazar akşamı Slovenya’dan Hırvatistan’a dönüşümüz ise yarım saat kadar sürdü.
Slovenya da Avrupa’da vinyet sistemi uygulayan ülkeler arasında. Vinyet ücretleri;
- Haftalık: €15,
- Aylık: €30,
- Yıllık: €110 şeklinde.
Biz, işimizin 1 hafta içinde bitme ihtimaline karşın en kısa süreli vinyeti almıştık, dönüşümüz 1 haftayı aştığı için ikinci kez vinyet almak zorunda kaldık ama gördüğünüz üzere 1 aylık vinyet almaya göre maddi bir kaybımız olmadı.
Yalnız Avrupa’ya giderken Slovenya’yı 3 gün gezdiğimiz için ilk verdiğimiz €15 koymadı da; Avusturya’dan Türkiye’ye dönüşte, Maribor üzerinden sadece 60 kilometreliğine Slovenya otoyollarını kullanmak için verdiğimiz €15 çok canımızı acıttı 🙂 Vaktiniz varsa otoyol yerine devlet karayolunu kullanarak bu parayı ödemekten kurtulabilirsiniz. Açıkcası o akşam yolun bu kadar kısa olduğunu farketmemiş, alternatifini düşünmemiştim. Yarım saat yerine bir, bir buçuk saatte geçersiniz belki ama €15 cebinize kalır.
Slovenya vinyeti, aracın ön camına yapıştırılmak zorunda. Etiketin arkasındaki talimatlardan yapıştıracağınız yeri anlayabilirsiniz.
Güncel fiyatlar ve daha fazla bilgi için burayı kontrol edebilirsiniz.
Slovenya’dan Avusturya’ya geçmek için yaptığımız toplam harcama: €30 (€15 ile de kurtarabilirmişiz.)
Avusturya:
Bir vinyetten diğerine savrulacağınız bu yolculukta, camınızdaki Slovenya vinyetine arkadaşlık edecek Avusturya vinyeti;
- 10 gün için €9,40,
- 60 gün için €27,40,
- 1 yıl için €91,10 ederinde.
Avusturya vinyetini, Bulgar vinyeti gibi dijital olarak da alabilirsiniz. Ama mademki camda bir vinyet var, bir tanesi daha neden olmasın?
Avusturya’da sadece vinyet ücreti ödeyip de kurtulmanız maalesef ki mümkün değil. Özellikle Alpleri kuzey/güney doğrultusunda geçecekseniz illa ki bir tüneli kullanıyorsunuz. Bu tünellerin ücretleri ise oldukça yüksek. Daha önce Dolomitler gezimiz için Avusturya’dan geçtiğimizde Brenner Geçidi’nin ücretini ödemiş ve kahrolmuştuk. Bu sefer de maalesef Gleinalm tüneline yakalandık ve €9 da ona ödedik.
Avusturya vinyet ücretleri için buradan, çeşitli tünellerin ve yolların ücretleri içinse buradan bilgi alabilirsiniz.
Avusturya’dan Almanya’ya (Salzburg üzerinden) geçmek için yaptığımız toplam harcama: €18,40 (Tünel sürprizi olmasa €9,40 ile hallederdik)
Almanya
En kısa sürecek başlık bu. Bütün yollar ücretsiz.
Çekya (Çek Cumhuriyeti)
Çekya da vinyet uygulayan ülkelerden. Ama bütün otoyol bölümleri için vinyet zorunluluğu yok. Hatta Almanya’dan sadece Karlovy Vary’e (Carlsbad) gidip gelecekseniz vinyet almanıza gerek yok, ancak Prag’a nereden giderseniz gidin, vinyet gerekecek. Vinyet ücretleri:
- 10 günlük CZK 310 (€12,16)
- 1 aylık CZK 440
- 1 yıllık CZK 1500
Çekya vinyetinin üzerinde plakanızı yazmanız gereken bir kutucuk da bulunuyor. Ayrıca Slovenya ve Avusturya vinyetleri ön camın sürücü tarafına yapıştırılıyorken, Çekya’nınki sağ alt tarafına yapıştırılıyor.
Vinyetin zorunlu olduğu yollar ve detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
Çekya’da toplam otoyol harcamamız: CZK 310 (€12,16)
İstiklal Marşı ve Kapanış
Her ülkeyi ayrı ayrı anlattık, genel bir not ve değerlendirme ile bitireyim.
Otoyollardaki en “turist dostu olmayan” ücret toplama sistemi bizdeki. Devlet otoyollarını kullanmak için OGS ya da HGS kullanmak zorunlu, nakit veya kredi kartıyla ödeme imkanı yok. Günahlarını almayayım ama, başvuru merkezlerindeki personelin de yabancı dil bilgisinden şüpheliyim.
Zorluğuna karşın en ucuz otoyollar bizim devlet otoyolları. Otoyollara kilometre başına Sırbistan’da 20 kuruş, Hırvatistan’da 40 kuruş, Türkiye’de ise Mahmutbey – Edirne arası bölüm için sadece 7 kuruş ödedik. Ancak özel otoyollarımızda, bildiğiniz gibi durum vahim: İzmir – İstanbul otoyolu kilometre başına 70 kuruş talep ederken, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve çevresindeki yolların ücreti giriş/çıkış gişesine göre 55 kuruş ila 1 lira arası değişiyor.
Her ülkeye girişte, muhakkak hız sınırlarını ve özel kuralları gösteren tabelalar oluyor. Gösterilen hız sınırları, yukarıdan aşağıya şehir içi – şehir dışı – bölünmüş yol – otoyol şeklindedir. Avrupa’da genelde otoyol için hız sınırı 130 km/saat; Bulgaristan 140 km/saat, Türkiye’de ise 120 km/saat. Almanya’da bazı otoyol bölümlerinde hız sınırı yok. Bazı ülkelerde gündüz farı açmak da zorunlu, yine ülke girişindeki tabelalardan bunu anlayabilirsiniz (bkz. Çekya).
